Tại sao các vụ tai nạn thảm khốc giữa xe máy và xe lớn (xe bồn, xe tải, xe buýt) liên tục xảy ra? Chỉ trong đầu tháng 10, nhiều vụ va chạm chết người tại TP.HCM đều được xác định có liên quan đến “điểm mù”. Dù đã được cảnh báo, vì sao người đi xe máy vẫn liên tục “tàng hình” trong vùng nguy hiểm này?
Qua công tác điều tra, Phòng Cảnh sát giao thông (PC08) Công an TP.HCM đã chỉ ra những nguyên nhân cốt lõi. Đây là 5 lý do chính khiến xe máy dễ dàng lọt vào “vùng tử thần” của xe lớn.
“Điểm mù” là gì mà nguy hiểm đến vậy?
“Điểm mù” (Blind Spot) là những khu vực xung quanh xe (đặc biệt là xe tải, xe container, xe buýt) mà tài xế không thể nhìn thấy qua gương chiếu hậu hoặc bằng mắt thường. Do kích thước khổng lồ, các xe này có vùng mù rất lớn ở phía trước đầu xe, phía sau đuôi xe và đặc biệt là hai bên hông xe (nhất là bên phụ).
Khi xe máy đi vào vùng này, bạn hoàn toàn “biến mất” khỏi tầm nhìn của tài xế.
Lý giải 5 nguyên nhân chính xe máy lọt vào điểm mù (Theo CSGT)
Phân tích từ các vụ tai nạn thực tế, PC08 chỉ ra rằng, việc xe máy lọt vào điểm mù thường xuất phát từ chính thói quen, kỹ năng và ý thức của người điều khiển.
1. Chuyển hướng, chuyển làn đột ngột và sai quy định
Đây là nguyên nhân hàng đầu được CSGT chỉ ra trong các vụ tai nạn gần đây:
- Vụ tai nạn ngày 3-9 (2 phụ nữ tử vong): Nguyên nhân ban đầu là do người chạy xe máy chuyển hướng vào đúng “điểm mù” của xe tải.
- Vụ tai nạn ngày 6-10 (1 phụ nữ tử vong): Người đi xe máy chuyển hướng vào “điểm mù” của xe tải bồn.
- Vụ tai nạn ngày 10-10 (1 nữ sinh tử vong): Nguyên nhân tương tự khi va chạm với xe buýt.
Hành vi này thường xảy ra tại các giao lộ, khi người đi xe máy cố gắng “chen” lên để rẽ hoặc chuyển làn mà không ý thức được rằng mình đang đi thẳng vào khu vực tài xế không thể quan sát.
2. Tránh, vượt xe ẩu và sai quy định (Vượt phải)
Tâm lý muốn “đi cho nhanh” khiến nhiều người bất chấp nguy hiểm, thực hiện hành vi “tránh, vượt sai quy định”. Hành vi “tự sát” phổ biến nhất là cố gắng vượt lên từ bên phải của xe tải, xe container.
Đây chính là vùng mù lớn nhất và nguy hiểm nhất. Tài xế xe lớn gần như không thể quan sát được phía bên phụ. Khi họ chuyển làn hoặc rẽ phải, họ sẽ “quét” theo một vòng cung rộng và đè bẹp bất cứ vật cản nào trong vùng mù này.
3. Đi sai phần đường, làn đường (Chạy song song hông xe)
Một lỗi vi phạm phổ biến khác là đi sai làn đường. Nhiều người đi xe máy có thói quen “điền vào chỗ trống”, chạy song song bên hông xe buýt, xe tải trong thời gian dài.
Việc “lửng lơ” ở vị trí này đồng nghĩa với việc bạn đang tự “khóa” mình trong điểm mù của xe lớn. Tài xế không thấy bạn, và chỉ cần một cú đánh lái nhẹ để tránh chướng ngại vật, bạn sẽ không còn đường thoát.
4. Không chú ý quan sát và tâm lý chủ quan
Đây là nguyên nhân tâm lý cốt lõi. Nhiều người đi xe máy có suy nghĩ sai lầm rằng: “Mình thấy họ thì chắc chắn họ cũng thấy mình”. Họ chủ quan, không chú ý quan sát tín hiệu của xe lớn (xi-nhan, tiếng động cơ) và cho rằng xe lớn phải “nhường” mình.
Trong khi đó, tài xế xe lớn cũng có thể “thiếu chú ý quan sát” (như trong vụ tai nạn ngày 6-10). Khi cả hai bên cùng thiếu quan sát, tai nạn là điều khó tránh khỏi.
5. Thiếu kỹ năng lái xe an toàn, xử lý tình huống kém
CSGT nhận định, nhiều nạn nhân trong các vụ tai nạn là phụ nữ, người lớn tuổi – những người có kỹ năng phản xạ và xử lý tình huống kém.
Họ thường thiếu kỹ năng phán đoán, không nhận diện được nguy cơ. Khi tình huống bất ngờ xảy ra (ví dụ xe lớn đột ngột chuyển làn), họ thường bị luống cuống, phanh gấp và ngã ra đường, dẫn đến hậu quả thảm khốc.
Khuyến cáo “sống còn” từ Cảnh sát giao thông
Trước tình hình trên, Đội CSGT An Sương đã tăng cường tuần tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm (vượt đèn đỏ, đi trên vỉa hè, đi ngược chiều…) và đưa ra khuyến cáo “sống còn” cho người dân:
- Tuyệt đối không đi vào “điểm mù”: Luôn giữ khoảng cách an toàn. Quy tắc vàng là: “Nếu bạn không nhìn thấy gương mặt tài xế qua gương chiếu hậu, nghĩa là họ cũng không thấy bạn”.
- Không chạy song song: Tuyệt đối không đi song song bên hông xe tải, xe container. Một là vượt dứt khoát (an toàn), hai là lùi lại phía sau.
- Cẩn trọng tối đa tại giao lộ: Khi dừng đèn đỏ, không bao giờ đứng bên cạnh xe lớn (đặc biệt là bên phải). Hãy lùi lại sau đuôi xe của họ.
- Luôn chấp hành luật: Đi đúng làn đường, tuân thủ tín hiệu đèn và vạch kẻ đường. Không chuyển hướng, vượt ẩu.
- Nâng cao kỹ năng: Tự trang bị kỹ năng lái xe an toàn, học cách phán đoán tình huống và luôn tập trung quan sát.
Về phía doanh nghiệp, CSGT cũng vận động lắp đặt thêm gương cầu lồi, camera quan sát… để giúp tài xế mở rộng tầm nhìn, xóa bỏ các “điểm mù” nguy hiểm.